W wyniku wentylacji przez rekuperatory występuje ponadto odzyskiwanie ciepła, zachodzące na wymienniku ciepła, będącego jego przekaźnikiem.
Stosowanie różnorodnych technik, wykorzystywanych w systemach grzewczych opiera się na zasadzie przekazywania ciepła między substancjami lub ciałami o różnych temperaturach. Jednym z mechanizmów jest konwekcja, polegająca na przenoszeniu energii cieplnej, za pomocą ruchu cząstek wody lub gazu o różnej gęstości. Naturalna konwekcja odbywa się w przyrodzie.
W praktyce mechanizm konwekcji występuje w ogrzewanych pomieszczeniach. Ciepłe, lżejsze powietrze od grzejników wędruje ku górze, a stopniowo schładzając się opada na dół. Na innej zasadzie przekazywane jest ciepło przez promieniowanie. Energia cieplna wędruje za pośrednictwem fal elektromagnetycznych, przekazując ją na wybrany obiekt, nie występuje wówczas ruch cząstek.
Podczas wykorzystania rekuperatorów do wentylacji uzyskuje się nie tylko świeże, oczyszczone powietrze w pomieszczeniu, ale również następuje jego ogrzanie. W trakcie odprowadzania w rekuperatorach ciepłego, zanieczyszczonego powietrza ze środka, odbierane jest ciepło przez wymiennik ciepła, który przekazuje je na powietrze dostarczane do wnętrza. Proces ten zapobiega stratom ciepła w czasie wentylacji domu, które w większości jest zwrócone.
Rekuperatory w procesie wentylacji, a przede wszystkim odzysku energii cieplnej wykorzystują zasadę przewodzenia ciepła, które niejako kumuluje się najpierw na wymienniku, po czym oddawane jest chłodniejszemu powietrzu z zewnątrz.